Џинпинг доаѓа во Европа барајќи поголема кинеска улога во Украина

Високо на агендата е учеството на Кина на меѓународната конференција поддржана од Киев, закажана за средината на јуни во Швајцарија, на која ќе се разговара за изгледите за ставање крај на војната во Украина.

Русија соопшти дека нема да учествува. Но, Киев активно притиска Пекинг, клучен партнер на Москва, да присуствува.

Патувањето на Си Џинпинг во Европа доаѓа кога Кина има за цел да одигра поголема дипломатска улога околу војната во Украина, додека сè уште ги чува своите силни врски со Москва.

Официјалните претставници на ЕУ рекоа дека Брисел е сè поскептичен за улогата што Пекинг може да ја игра во секој иден мировен процес. Но, прашањето ќе биде покренато кога Си ќе се сретне со францускиот претседател Емануел Макрон и со претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен во Париз на 6 мај.

„Условите на Пекинг се тоа да не биде целосен самит, па тие веројатно би можеле да испратат некој вид пратеник наместо функционер од највисоко ниво, и сакаат „други“ мировни планови на маса заедно со (украинскиот претседател Володимир) Зеленски“, изјави еден од претставниците на ЕУ за РСЕ под услов да остане анонимен со цел отворено да разговара за работите.

„Брисел смета дека Пекинг го отвора патот за учество на Москва на слични состаноци во иднина“, додаде претставникот.

Петдневната европска турнеја на Си, која започнува на 5 мај, доаѓа додека Киев се соочува со неуспеси на бојното поле и прашања за идните нивоа на западна воена поддршка.

Од целосната инвазија на Москва на Украина во февруари 2022 година, Кина тврди дека е неутрална во конфликтот, но исто така продолжи да ги продлабочува своите политички и економски врски со Русија.

Европските власти извршија притисок врз Пекинг да го искористи своето влијание за да го ублажи однесувањето на Русија и да помогне да се доведе на преговарачка маса. Но, тие напори не донесоа никаков напредок.

„Многу луѓе би сакале да ја видат Кина да игра конструктивна улога, но мислам дека сега, кога сме во третата година од војната, оваа идеја е малку слаба“, рече Тереза Фалон, директор на бриселскиот Центар за студии на Русија, Европа, Азија.

Во февруари 2023 година, Пекинг го претстави својот план за потенцијален мировен процес во Украина. Но, документот беше критикуван од западните официјални лица дека е премногу приспособлив кон Москва.

„Киев сè уште верува дека ставањето на Кина на маса на мировниот самит ќе биде корисно за Украина, но има ризици и за кинеското вмешување“, рече Јуриј Поита од Центарот за студии за армија, промени и разоружување со седиште во Киев. „Пекинг исто така може да го попречи процесот и да го искористи своето присуство за да ги поттикне руските наративи.

Иако нема директни докази дека Кина и продавала оружје на Русија, таа продава стоки со двојна употреба како што се машини, цивилни беспилотни летала, полупроводници и друга технологија што Москва пак ја користи за производство на оружје за употреба во нејзината војна против Украина.

За време на патувањето во Пекинг во април, американскиот државен секретар Антони Блинкен рече дека Кина е „убедливо снабдувач број 1“ за руската воена индустрија и дека оваа поддршка имала „материјален ефект“ на бојното поле.

Француските власти велат дека Макрон има намера да го истакне прашањето за кинеските стоки со двојна употреба кога ќе се сретне со Си. Официјален претставник на ЕУ за РСЕ изјави дека Макрон планира да биде „поцврст“ со Си отколку во минатото и дека атмосферата веројатно нема да биде „супер пријателска“.

Кинеските пораки околу Украина се очекува да бидат поинакви кога Си ќе патува во Белград и Будимпешта.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан воспостави блиски односи со Кина и Русија и го налути Брисел поради одбивањето да се приклучи на санкциите на ЕУ против Русија или како и другите земји од НАТО, да дозволи испорака на оружје за Украина.

Српскиот претседател Александар Вучиќ има силни врски со Пекинг и Москва и ќе го пречека Си на 7 мај, на 25-годишнината од НАТО бомбардирањето на кинеската амбасада во Белград. Голем кинески културен центар е изграден на поранешната локација на амбасадата, а Си се очекува да го посети споменикот во чест на кинеските дипломати убиени за време на ненамерниот напад.

„Си ќе нагласи дека во Европа има различни толкувања во врска со војната во Украина и економските односи со Кина“, рече Јанка Оертел, директорка на програмата за Азија на Европскиот совет за надворешни работи. „Ова ќе ја ослаби тешката сигнализација што треба да се очекува во Париз“.