Маржата е клучен концепт во бизнисите и се однесува на разликата помеѓу цената по која една фирма или трговец го продава својот производ и трошоците за неговото производство или набавка. Маржата овозможува трговците да обезбедат профит и да се справат со економска неизвесност, како што се промените во побарувачката или трошоците на влезните материјали. Маржата е важна не само како
инструмент за одржување на профитабилноста, туку и како фактор кој може да влијае врз инфлацијата и ценовниот притисок во економијата.
Во последниот период, маржите на трговците повторно станаа актуелна тема во економските анализи, особено во контекст на инфлацијата и ценовната стабилност. Според податоците од финансиските извештаи и анализите на економските истражувачки центри како Finance Think, маржите на одредени производи значително варираат во зависност од пазарните услови и политиките на самите компании.
На пример, анализата покажува дека малопродажните маржи кај основните прехранбени производи остануваат релативно стабилни, но кај увозните и луксузните производи има значително зголемување. Ова се должи на неколку фактори: зголемените трошоци за транспорт, нестабилноста на девизните курсеви и намалената конкуренција на пазарот. Според податоците, маржите кај некои категории производи достигнуваат до 50%, што директно влијае врз крајната цена што ја плаќаат потрошувачите.
Дополнително, податоците од Државниот завод за статистика покажуваат дека во последните две години, просечните малопродажни цени пораснале за 15%, додека истовремено трошоците на производителите се зголемиле за 10%. Ова значи дека дел од дополнителниот товар се префрла врз потрошувачите преку повисоки маржи.
Експертите предупредуваат дека неразумното зголемување на маржите може да доведе до намалена куповна моќ, што пак ќе има негативни последици врз вкупната економска активност. Во овој контекст, владините мерки за контрола на цените и ограничување на маржите кај основните производи остануваат клучен инструмент за заштита на стандардот на граѓаните.
Анализата исто така сугерира дека е потребно поголемо транспарентно однесување на трговците, како и подобрување на конкурентноста на пазарот за да се избегне нефер ценовно профитирање на одредени компании. Регулаторите и економските аналитичари продолжуваат да ги следат овие трендови, со цел да се осигура одржлива рамнотежа меѓу бизнис интересите и заштитата на потрошувачите.
Што ни кажуваат маржите на овошјето и зеленчукот на зелените пазари?
Цените на овошјето и зеленчукот се клучен фактор за животниот стандард, а нивните маржи играат значајна улога во ценовната динамика. Анализата на пазарните податоци покажува дека маржите на зелените пазари не се главен двигател на инфлацијата, додека други форми на малопродажба имаат поголемо влијание врз растот на цените.
Како се формираат цените?
Во декември 2024 година, цените на зеленчукот беа за 52,1% повисоки во споредба со 2021 година, а кај овошјето растот изнесуваше 24,3%. Овие трендови се резултат на глобални економски шокови, како што се растот на транспортните и производствените трошоци, климатските промени и однесувањето на трговците. Но, малите продавачи на зелените пазари не се главните виновници за овие ценовни движења.
Истражувањето ги споредува разликите помеѓу големопродажните и малопродажните цени за повеќе основни прехранбени производи во периодот 2012-2024 година, користејќи податоци од Министерството за земјоделство. Резултатите покажуваат дека маржите на зелените пазари се одржуваат во релативно стабилни граници, додека цените во супермаркетите и други поголеми синџири на продажба бележат значително повисоки маржи.
Каде се генерира најголемиот инфлациски притисок?
Иако се создава впечаток дека цените на зелените пазари постојано растат, подеталната анализа покажува дека повисоките трошоци главно доаѓаат од други сегменти на пазарот. Големите трговски синџири имаат поголема ценовна моќ и можат да наметнат поголеми маржи, што директно влијае на крајните потрошувачи.
Дополнително, растот на увозните трошоци и осцилациите на светските пазари играат улога во поскапувањето на прехранбените производи. Локалното производство, иако важно, не е доволно за да го ублажи овој тренд, што дополнително ја засилува зависноста од увозот.
Што треба да се преземе?
Властите треба да се фокусираат на мерки што ќе ја подобрат транспарентноста на формирањето на цените и ќе го следат однесувањето на големите трговски синџири, наместо да ја префрлаат вината врз малите продавачи на зелените пазари. Можни решенија се подобра регулација на трговските маржи, поттикнување на домашното производство и поддршка на локалните земјоделци.
Ако се сака да се спречи натамошен раст на цените, потребен е балансиран пристап што ќе ги земе предвид сите фактори во синџирот на снабдување, а не само одделни сегменти на пазарот.
ИЗВОР: racin.mk
