АНКАРА (АА) – Брет Мекгурк, едно од имињата кои ја обликуваат американската политика за Блискиот Исток, се појавува како темно лице на американската политика во регионот, почнувајќи од преговорите со Израел до продажбата на оружје на Саудиска Арабија, како и на политиките на неговата земја во Ирак и Сирија, пренесува Анадолу.
Американскиот портал за вести „Хафпост“ интервјуираше 23 американски функционери, како и луѓе кои се во редовен контакт со администрацијата на Бајден за политиката на Блискиот Исток во специјална приказна со наслов „4 лица во Вашингтон ја обликуваат американската политика за Блискиот Исток“.
Овие луѓе посочија дека координаторот на Белата куќа за Блискиот Исток и Северна Африка, Брет Мекгурк, кој е помалку познат од претседателот Џо Бајден, американскиот државен секретар Ентони Блинкен и американскиот советник за национална безбедност Џејк Саливан, се меѓу важните имиња кои ја дизајнираа американската политика на Блискиот Исток.
Мекгурк е опишан како „еден од најмоќните луѓе поврзани со националната безбедност“. „Тоа ги изложува опциите што Бајден ќе ги разгледа за многу прашања, од преговори со Израел до продажба на оружје на Саудиска Арабија“, се наведува во веста.
Неговите колеги го опишуваат Мекгурк како „личност која има јасна визија за тоа како треба да се унапредат интересите на САД и која ги гледа овие интереси пред човековите права“.
Поранешен американски функционер кој зборуваше за „Хафпост“ го опиша Мекгурк како „извонредна моќ без транспарентност и без одговорност“.
– Се привлекува внимание на неговото влијание врз блискоисточното прашање
Во меѓувреме, друг американски функционер, чие име не е објавено, рече за Мекгурк дека „тој има контроверзна кариера“, додавајќи: „Всушност, Стејт департментот нема влијание врз израелско-палестинското прашање, бидејќи Брет (Мекгурк) е во срцето на работата.“
Официјалниот претставник рече дека Мекгурк првенствено бил „фокусиран на договорот меѓу Израел и Саудиска Арабија, постојано притискајќи за ангажман со Саудијците и обидувајќи се да го стави тој однос на чело на она што тие се обидуваат да го направат на Блискиот Исток“.
Надвор од потенцијалните влијанија врз израелско-палестинското прашање, работата на Мекгурк во Саудиска Арабија има значителни придобивки, на пример, во одржувањето на „немирниот прекин на огнот“ во Јемен од април 2022 година, според официјалните претставници на администрацијата на Бајден.
Во говорот минатиот месец, Мекгурк потсети дека рекол дека пред нападите на 7 октомври, САД рекле дека биле „во интензивни разговори“ за саудиско-израелскиот договор што вклучувал „материјален напредок“ за Палестина.
– Во редовен контакт со странските претставници лути на Израел
Понатаму се нагласува дека Мекгурк и по нападите на 7 октомври продолжил „да ја брани важноста што ја има“. „Мекгурк беше длабоко вклучен во преговорите меѓу Израел, Хамас и регионалните влади кои овозможија враќање на повеќе од 100 израелски заложници во нивните домови и ја зголемија количината на хуманитарна помош испратена во Газа“, се додава.
Исто така, се истакнува дека тимот на Мекгурк „цврсто управува со реториката на американските функционери за ова прашање и е во редовен контакт со странските претставници кои велат дека во голема мера неограничената американска поддршка за Израел доведе до голем бес низ целиот свет“.
Друг поранешен функционер рече: „Теоријата на Мекгурк за регионот е дека тој е центар на нестабилност и ресурси.“ Дотичниот функционер ја опиша оваа ситуација како „колонијален менталитет, стар стил“.
Друг функционер оцени: „(Мекгурк) размислува со менталитет многу сличен на администрацијата на Буш. Тоа е менталитет што не е променет во последните 25 години.“
А Јасмин ал-Гамал, која работеше 9 години во американското Министерство за одбрана додека не ја напушти работата во 2017 година, рече: „Не знам што се случи со Брет (Мекгурк) што е толку груб кога станува збор за надворешната политика на САД. Не знам што мисли за нас како муслимани, како Арапи.“
– Неговиот долг мандат се гледа како доказ за неговите „таленти, корисни врски“
Во веста се забележува дека „силниот мандат“ на Мекгурк во администрацијата на Бајден бил кулминација на долгото патување. „(Барак) Обама се обиде да го номинира Мекгурк за американски амбасадор во Ирак, но тој се повлече од функцијата поради скандал“, се сеќава медиумот.
Поддржувачите на Мекгурк го гледаат неговиот долг мандат како доказ за неговиот „талент, корисни односи и доверливост“.
Пензионираниот морнарички генерал-полковник Џим Матис, кој беше секретар за одбрана во времето на Доналд Трамп, изјавил за „Хафпост“ во интервју во 2022 година дека тој лично ја терал администрацијата на Трамп да го задржи Мекгурк на функцијата.
Додека се тврдеше дека Саудиска Арабија, „под одреден притисок“, ослободила неколку затворени активисти за човекови права и „почна да ги прекинува своите брутални воени операции“ во Јемен, Мекгурк го убеди Бајден да ја посети Саудиска Арабија во 2022 година, се вели во веста.
– Мекгурк беше на сцената и во Ирак
Кога адвокатот Мекгурк во 2004 година ја насочи својата кариера кон дипломатијата, неговата прва работа беше да го советува тогашниот американски амбасадор во Багдад, Џон Негропонте, за изготвувањето на ирачкиот Устав.
Во периодот 2004-2009 година кога Мекгурк служеше во Ирак, беше периодот кога Ирак беше „реструктуриран“. Во ова опкружување, Мекгурк беше главниот актер на тимот што ги фрлаше камењата на хаосот во Ирак.
Уставот на Ирак, за кој Мекгурк имаше голема улога во пишувањето, беше усвоен и покрај загриженоста на сунитските Арапи во октомври 2004 година.
Една од причините зошто Уставот предизвика контроверзии беше мешањето на шиитските верски водачи во политиката. Шиитските верски водачи сакаа Ирак да стане исламска република, но сунитите беа против тоа.
Изјавата што Мекгурк ја даде во Северен Ирак во март 2015 година, „Не инсистираме на интегритетот на Ирак. Ја поддржуваме уставната рамка“, привлече внимание.
Политиката на тимот на Мекгурк да им даде приоритет на Курдите и шиитите, како што се зголемен отпор, недостаток на стабилност и зголемена фрагментација во Ирак; шиитската Влада и нејзините блиски односи со Техеран открија надворешна динамика како што е зголемената чувствителност кон курдската држава во соседните земји.
Во своето интервју за „Вашингтон пост“ на 3 ноември 2011 година, Мекгурк рече: „Иран секако има големо влијание во Багдад, но и ние.“ Неговата изјава откри дека не е загрижен за иранското влијание.
– Активен во создавањето на условите што ја донесоа терористичката организација ДЕАШ
Шиитскиот лидер Нури Малики, кој ја доби поддршката од тимот на Мекгурк во Ирак, стана сѐ поавторитарен меѓу 2008 и 2014 година и ја сврте земјата против планот на Петро. Ирак, каде што сунитите беа исклучени, западна во политички, економски и социјален хаос. Неколку дена беа спроведени акции со бомби и оружје, во кои загинаа 200 луѓе.
ДЕАШ се појави во 2004 година како една од групите кои стекнаа влијание по американската инвазија и објавија верност на Ал Каеда.
Организацијата, која привлече поддржувачи од исфрлените сунити, го забрза својот напредок со сојузот што го направи со племињата и поранешните баатисти кои се спротивставија на Владата на Малики.
Благодарение на неговото „искуство во Ирак“ помеѓу 2004 и 2009 година, Мекгурк стана заменик-специјален претставник на тогашниот американски претседател Барак Обама за војната против ДЕАШ, Џон Ален, во септември 2014 година.
– Се обиде да го наметне моделот на Ирак на Сирија
Мекгурк, архитектот на ирачката федерална структура, почна да црта фрагментирана карта на Сирија по граѓанската војна со поддршка на ПКК/ЈПГ под изговор дека се бори против ДЕАШ во северна Сирија.
Додека Мекгурк беше помошник на генералот Ален, тој ја опиша Туркије како најважен партнер против заканата на ДЕАШ. Меѓутоа, еден месец пред да ја преземе функцијата специјален претставник, Мекгурк се сретна со шефот на ПКК/ЈПГ, Салих Муслим, во Ербил. Во изјавата што ја даде по средбата, тој првпат се осврна на улогата на Курдите во борбата против ДЕАШ.
„Војната сѐ уште не е завршена. Курдите секојдневно трпат жртви и ги охрабруваме да се обединат против оваа опасност“, рече тој.
Мекгурк, кој ја презеде функцијата од Ален во октомври 2015 година и стана специјален претставник на американскиот претседател Обама за борба против ДЕАШ, брзо ја смени својата маршрута од Анкара до „Рожава“ на ПКК/ЈПГ („запад“ на курдски).
И покрај инсистирањето на Туркије да се бори против ДЕАШ истовремено во Ирак и Сирија, Мекгурк се фокусираше на Ирак, отворајќи го патот за поголема поддршка за ПКК/ЈПГ под изговор дека се бори против ДЕАШ додека ДЕАШ се собира во Сирија.
– Ја одобри монополската структура на ПКК
Мекгурк, кој ги советуваше Курдите да се „обединат“, секогаш се држеше на дистанца од Курдскиот национален совет (ENKS), кој беше формиран од сириските опозициски Курди.
По септември 2015 година, додека Мекгурк ги посетуваше областите окупирани од ПКК/ЈПГ во северна Сирија, терористичката организација насилно ги потисна активностите на Курдскиот национален совет (ENKS).
Службеникот за надворешни работи на ЕНКС, Сијаменд Хаџо, во изјава за дописникот на АА нагласи дека на американските претставници им кажале дека ПКК/ЈПГ предвидува диктаторска федерација во себе и дека тие рекле дека „ја знаеле сета незаконитост на организацијата, но тие ја игнорирале“.
– Тој позираше со челниците на организацијата
На својата нова позиција, Мекгурк го посети регионот под контрола на ПКК/ЈПГ во североисточна Сирија повеќе пати во текот на две години. Најголем дел од посетите беа објавени во печатот.
Првата се одржа на 1 февруари 2016 година, на годишнината од заземањето на областа Ајнулараб (Кобани) од рацете на ДЕАШ и окупацијата од страна на ПКК/ЈПГ.
По фотографијата на Мекгурк како добива плакета од Полат Џан, еден од портпаролите на ПКК/ЈПГ, претседателот Реџеп Таип Ердоган ја повика администрацијата на Обама да „избере помеѓу терористичка организација и сојузник на НАТО“.
По операцијата „Карачок“ на Турските вооружени сили на 25 април 2017 година, Мекгурк на Твитер напиша: „Со загриженост го следиме воздушниот напад на Туркије во северните региони на Ирак и Сирија, без координација со САД или коалицијата против ДЕАШ.“
По изјавата на претставникот, американските власти отидоа во регионот. Во медиумите се појавија нивни фотографии заедно со терористот на ПКК, Шахин Чило, со кодно име Ферхат Абди Шахин, и Редур Халил, еден од портпаролите на ПКК/ЈПГ.
По еден ден откако Ердоган се сретна со Трамп во САД, Мекгурк ги посети позициите на ПКК/ЈПГ во северна Рака на 17 мај и позираше со водачите на терористичката организација, вклучувајќи ги Шахин Чило, Алдар Халил и Енвер Муслим.
– Се обиде да ѝ даде легитимитет на терористичката организација
Како дел од проектот за легитимизација на Мекгурк, ПКК/ЈПГ обедини неколку мали групи кои ги држеше до себе со оружје и логистичка поддршка под името „Сириски демократски сили“ (СДФ) на 12 октомври 2015 година.
По тој датум, американските претставници, особено Мекгурк, дадоа изјави дека ја поддржуваат СДФ во борбата против ДЕАШ.
Командантот на Американските специјални сили, генерал Рејмонд Томас, на 22 јули призна дека ПКК/ЈПГ го променила своето име по инструкции на Мекгурк.
„Имав среќа што имав партнер како Брет Мекгурк бидејќи (елементите на СДФ) сакаа работи што не можам да им ги дадам. Тие сакаа да бидат на маса на места како Женева и Астана, каде се разговараше за иднината на Сирија. Тие никогаш не би можеле да бидат на маса под името ПКК. Така ги милитаризиравме и Брет Мекгурк на тој начин ги задржа во разговорите и им го даде легитимитетот што им беше потребен за да бидат добри партнери со нас“, рече Томас.
– Натпревар во Манбиџ
Терористичката организација ПКК/ЈПГ прогласуваше за свои еден по друг кантон во северна Сирија со поддршка на Мекгурк. Така, Мекгурк ги забрза подготовките за федерална Сирија со автономни кантонални административни структури.
Најистакнат потег во оваа насока беше влегувањето на ПКК/ЈПГ во областа Манбиџ западно од реката Еуфрат во август 2016 година со американска воена помош.
Американските власти ја уверија Туркије дека откако Манбиџ ќе биде одземен од ДЕАШ, организацијата ќе го напушти округот.
Сепак, Мекгурк призна дека членовите на ПКК/ЈПГ биле во областа во ноември 2016 година и тврдеше дека ќе ја напуштат областа откако ќе ги обучат локалните елементи. Од друга страна, терористичката организација ја засили својата окупација со дистрибуција на лични карти со нејзиниот печат во Манбиџ.
– Тој бараше поддршка за својата федеративна агенда
Медиумите објавија дека поранешниот специјален претставник на американскиот претседател Трамп за борба против ДЕАШ, Брет Мекгурк, кој дојде во регионот откако ПКК/ЈПГ ја презеде Рака на 17 октомври 2017 година, следниот ден изјавил дека со шефот на разузнавањето на сириската администрација, Али Мамлук, разговарал во Хасеке во врска со автономниот регион што ќе го прогласи ПКК/ЈПГ.
Валид Муалем, тогашен министер за надворешни работи на сириската администрација, на 26 септември веќе најави дека можат да преговараат за автономија со ПКК/ЈПГ. Разговорите за автономија меѓу терористичката организација и режимот на Асад добија замав по овој период, но по некое време дојдоа во ќор-сокак.
