ИСТАНБУЛ (АА)
– Јетер Ада ШЕКО
Абер Бутмех, координаторката на Палестинската мрежа на невладини организации за животна средина, истакна дека во Газа се чувствуваат ефектите на глобалната климатска криза, пред сѐ сушата и недостигот на вода, и дека дополнително на тоа се додадени израелските напади, и рече дека последните напади ќе имаат сериозни последици на животната средина на долг рок, јавува Анадолу.
Од една страна илјадници цивили го загубија својот живот во Газа како резултат на израелските напади кои продолжуваат од 7 октомври, додека од друга страна е актуализирано уништувањето во регионот, како и еколошката катастрофа и катастрофата на јавното здравје. Жителите на Газа особено се соочуваат со проблеми со пристапот до изворите за вода.
Во истражувањето под наслов „Реструктурирање на израелско-палестинскиот комитет за води“ подготвен во 2019 година од страна на експерти од Институтот за технологија во Масачусетс се наведува дека просечните годишни врнежи во регионот ќе се намалат за 10 до 30 проценти до 2100 година, температурите ќе се зголемат за 3 до 5 степени, и дека тоа ќе влијае врз земјоделската продуктивност и снабдувањето со храна на регионот, при што може да доведе до нестабилност на цените и недостиг на храна.
Во друго истражување насловено како „Опции и стратегии за планирање на климата и безбедноста на водата на окупираните палестински територии“ објавено минатата година од професори од Универзитетот на Обединетите нации, беше нагласено дека палестинските територии, кои се опишани како регион кој страда од топлина, суша и недостаток на вода, се наоѓаат во ранлива географија во однос на климатските промени.
Во истражувањето се нагласува дека потребите за вода во голема мера се задоволуваат од планинските и крајбрежните водоносни слоеви и од басенот на реката Јордан, но повеќето од овие ресурси се под контрола на Израел и се проценува дека приближно 80 отсто од басенот на реката Јордан ќе пресуши за неколку децении.
– Конфликтите ја влошуваат сушата
Истражувањето посочи дека тековните конфликти во регионот може директно и индиректно да ја влошат сушата, да го нарушат континуитетот на земјоделските и сточарските активности и да предизвикаат зголемување на разни инсекти и штетни паразити.
Според експертите кои го спровеле истражувањето, Израел конкретно цели кон електраните, системите за прочистување на водата и водните ресурси во Газа, а како резултат на тоа, непрочистена или делумно прочистена канализациска вода се испушта директно во Медитеранот, што претставува сериозна закана за јавното здравје.
Светската здравствена организација (СЗО) потсетува дека долната граница на вода по лице дневно е 100 литри. Оваа бројка паѓа на 45 литри во Газа, 50 литри во Кудс и Западниот Брег и 20 литри во некои области под израелска контрола. Еден Израелец просечно троши 369,5 литри вода дневно. Како резултат на сето ова, 660.000 Палестинци кои живеат во Кудс и на Западниот Брег имаат недоволен пристап до вода, додека 1 милион луѓе во Газа страдаат од недостиг на вода.
Во истражувањето беше објаснето дека недостигот на вода во Газа ги натерал луѓето да купуваат повеќе вода од приватни компании, а 97 отсто од населението се обиделе да ги задоволат потребите за вода од нерегулирани приватни цистерни за вода и мали, неофицијални пречистителни станици.
Во истражувањето е наведено дека домаќинствата трошат една третина, а во некои периоди и половина од приходите на вода и се нагласува дека 64 отсто од населението е во сиромаштија, а водата за пиење поскапела.
– „Палестина исто така се бори со суша и недостаток на врнежи“
Коментирајќи ја ситуацијата во регионот за Анадолу, Бутмех рече дека Палестина се бори со суша и недостаток на врнежи поради климатските промени, а има многу високо зголемување на температурите во лето, а во зима паѓаат многу ниско.
Бутмех истакна дека има намалување на интензитетот на врнежите во последните 14 години и дека промените во температурата и врнежите имаат влијание врз земјоделските култури и нивото на подземните води.
Според неа, нападите и ограничувањата на Израел ја зголемуваат ранливоста на регионот на климатските промени.
„Израел ги ограничува водните ресурси во областите под контрола на палестинската администрација, иако нема овластување. Мора да се добие дозвола од Израел за активности како што се дупчење бунари за вода и изградба на пречистителни станици во регионот, а повеќето од овие барања се одбиени“, додаде таа.
Бутмех потсети дека Израел дозволува многу мала количина гориво да влезе во Газа, која е под блокада.
„Бидејќи енергетските потреби на капацитетите за третман на вода не можат да се задоволат, овие капацитети не можат секогаш да работат. Тоа значи дека отпадните води се испуштаат во морето без да се пречистат. Како резултат на испуштените отпадни води кои продираат во крајбрежните водоносни слоеви, 96 отсто од водата во регионот не ги исполнува критериумите погодни за пиење. Покрај тоа, израелската Влада изгради брана на источната граница на Газа. Тие наеднаш ја отвораат браната, предизвикувајќи поплавување на земјоделските површини. Ова предизвикува уништување на голем дел од земјоделските површини и посевите во Газа. Климатската криза не е само природно, туку и политичко прашање во Палестина. Кога климатските промени се комбинираат со израелските напади, земјоделските површини пресушуваат бидејќи нема вода за наводнување на културите што се одгледуваат таму, и затоа луѓето престануваат да ги обработуваат своите земјишта“, нагласи таа.
Бутмех подвлече дека производството на пченица е особено погодено од оваа ситуација и дека во периодот од 2010 до 2020 година има намалување на производството на пченица за 10 проценти.
– „Палестинците живеат под две закани: израелската окупација и климатските промени“
Таа рече дека неодамнешните напади ќе имаат сериозни ефекти врз животната средина на долг рок.
„Ќе ги видиме овие ефекти врз почвата, водата, морските живеалишта, воздухот и што е најважно, врз здравјето на луѓето. Во моментов, Израел ги исклучи водните ресурси во Газа, а Газа остана без вода за пиење. Луѓето зависат од сол и вода дури и за пиење“, нагласи таа.
„Палестинците живеат под две закани; израелската окупација и климатските промени. Не можеме да се бориме со ефектите од климатските промени сѐ додека Израел има ограничувања. Како Палестинци, ние се обидуваме да најдеме различни решенија за да се приспособиме на климатските промени. Како Палестинци, ние се бориме да го добиеме нашето право на вода од нашите сопствени водни ресурси. И покрај сите овие ограничувања, ние ќе продолжиме да работиме на изнаоѓање решенија. Ние правиме сѐ од себе за да се постигне климатска правда во Палестина, но нема климатска правда под окупација“, додаде Бутмех.
