АНКАРА (АА) – Застарената иранска хеликоптерска флота е во центарот на вниманието по несреќата минатата недела во која загинаа претседателот Ебрахим Раиси, министерот за надворешни работи Хусеин Амир-Абдолахијан и уште седум други членови на делегацијата, пишува Анадолу.
Анадолу собра информации за состојбата и одржувањето на хеликоптерите од воениот инвентар на Иран.
Децении старата флота, која се состои од различни модели купени пред Исламската револуција во 1979 година, наводно се соочува со значителни предизвици за одржување и набавка на делови поради продолжените меѓународни санкции. Овие проблеми сериозно се одразија на нивната оперативност и не се знае колку авиони и хеликоптери се функционални.
Значаен дел од иранската хеликоптерска флота се состои од хеликоптери од американско производство, меѓу кои и Сикорски СХ-3 Си кингс, РХ-53Д Си Сталионс, Боинг ЦХ-47 Чинокс и различни Бел модели. Овие хеликоптери се купени пред револуцијата во 1979 година.
Иран има осум Сикорски СХ-3 Си кингс, првично дизајнирани за противподморничко војување, но подоцна прилагодени за ВИП транспорт.
Врховниот лидер на земјата, ајатолахот Али Хамнеи, ретко користи хеликоптери, претпочитајќи авиони дури и за кратки патувања во земјата и покрај тоа што има флота способна за ВИП транспорт.
Овие хеликоптери беа користени од американската морнарица од 1961 година до 2006 година кога конечно беа тргнати од употреба.
Хеликоптерот го изведе својот прв лет во 1964 година и стапи во употреба во 1966 година, пред да биде повлечен од активно користење во 2020 година.
Боинг ЦХ-47 Чинок со тандем-ротор, познат по своите способности за подигање тежок товар, е исто така истакнат во иранската флота.
Иран пред револуцијата доби повеќе од 100 Чиноки од САД, но неколку беа изгубени за време на иранско-ирачката војна во 1980-тите.
Покрај тоа, моделите како Бел 206, Бел 212 и Бел 214 се дел од иранскиот инвентар, иако нивниот оперативен статус и понатаму е неизвесен поради предизвиците за одржување. Бел 212 го пренесуваше претседателот Раиси и неговата придружба.
Иранската војска моментално има 32 Бел 212 и Бел 214.
Иран има два хеликоптери Бел 412, подобрена верзија на Бел 212 кој го изведе првиот лет во 1979 година.
Иран поседува и 12 американски хеликоптери Каман ХХ-43 Хаски, кои првично летаа во 1953 година, но не беа дел од оперативниот инвентар од 1970-тите. Нема докази дали Техеран активно ги користи.
Иранската флота има и неколку модели на руски хеликоптери, меѓу кои и Мил Ми-8/17, познат по својата сестраност и популарниот избор во воениот транспорт.
Се смета дека Иран има најмалку пет хеликоптери Ми-17, основен во многу воени флоти низ светот. Способен е за различни улоги, вклучувајќи транспорт на товар и вооружени мисии.
Прво дизајниран во 1960-тите, Мил Ми-17 влезе во служба во 1975 година и сè уште е во производство.
Русија на Иран му испорача околу 21 хеликоптер Ми-171С, модернизирана верзија на Ми-17, во периодот 1999-2001 година, но точниот број не е познат.
Поголемиот дел од иранската флота на јуришни хеликоптери се состои од американскиот Бел АХ-1 СуперКобра. Првиот лет го изведе во 1969 година, а САД го повлекоа во 2020 година.
Иран го користи и рускиот Мил Ми-24, робустен јуришен хеликоптер со значителна огнена моќ и заштитен оклоп.
Хеликоптерот се произведува од 1972 година и моментално го користат 50 земји. Вистинската големина на иранската флота Мил Ми-24 е непозната.
Неодамна Иран го потврди купувањето на руските јуришни хеликоптери Ми-28, познати по своите борбени способности. Покрај тоа, објавени се планови за заедничко производство на јуришни хеликоптери Ми-28 и Ка-52 во Иран.
Иран презеде чекори за локално производство и модификација на постоечките модели на хеликоптери како одговор на санкциите и недостигот на делови.
Шабавиз 206-1 е резервно проектирана верзија на Агуста/Бел АБ-206, а Шабавиз 2-75 е ирански производствен модел на Бел 214Ц. Двата хеликоптери се соочуваат со тужби за патенти во САД.
Иран разви и лесен хеликоптер сличен на Бел 206, Шахид-278, кој е комбинација од неколку хеликоптери.
Саба-248, кој Иран го пушти во употреба во 2016-2017 година, е двомоторен, четирикрилен хеликоптер за општа намена, сличен по изглед на хеликоптерите Агуста Вестленд АВ119 и Бел 427.
Иран, исто така, ги реконструира своите хеликоптери АХ-1Ј Кобра, кои беа повлечени од употреба во 1999 година поради недостиг на резервни делови, користејќи домашни погони и ги нарече ПАНХА 209-1.
Овие хеликоптери сега имаат засилен оклоп, радар и инфрацрвени системи и се способни за истрелување противтенковски наведувани проектили.
За Шахид-285, кој е претставен во мај 2009 година, се тврди дека е најмодерниот јуришен хеликоптер што може да се користи во поморска и воздушна борба.
Извор: Anadolu Agency (AA)
