Седум ката – нула безбедност: Вистинската слика за една зграда во Ѓорче Петров

Во Скопје постојат стотици станбени згради изградени во последните две децении, кои зад модерната фасада кријат сериозни безбедносни пропусти. Без соодветна противпожарна опрема, неисправни хидранти, затрупани евакуациски патишта и нефункционални системи – станарите сè почесто се чувствуваат оставени сами на себе. Она што дополнително загрижува е што многу од овие објекти, иако имаат употребна дозвола, никогаш не биле навистина проверени. Исклучок не се ниту постарите згради иако постои генерално мислење дека тие се градени според поголеми безбедносни стандарди. СЕпак и проблемот со овие згради е што се оставени сами на себе без соодветни проверки, така што и нивните станари се соочуваат со проблеми.

Таков е и случајот со една седмокатница во населбата Ѓорче Петров, изградена во 2013 година. Редакцијата на Рацин.мк ја посети зградата по добиени информации од станарите, кои со години се обидуваат да алармираат на недостатоците – без успех.

Нема светло, нема контрола

Во влезот нема прозори, а во случај на пожар, жителите немаат јасен план за евакуација – бидејќи таков не постои.

„Јас колку што сум информиран никогаш немало никаква контрола на хидрантите, а под знак прашалник е и кој дозволил технички прием на овој објект со толку недостатоци со кои се соочуваме секој ден, вели Зоран Митковски станар во оваа згрда.

На обележаните места каде треба да има хидранти – празни со само рамка на ѕидот. Единствено нешто што може да се забележи на влезната врата е табличка со податоци од станбениот управител, но без никаков визуелен план за евакуација.

Фирмата пропадна, проблемите останаа

Зградата е изградена од компанијата АД Илинден, која токму во моментите на првото вселување влегла во финансиски загуби и отворила стечајна постапка. Тоа значи дека многу од гаранциите за квалитет на градба останале само на хартија – без правен субјект што ќе ги спроведе.

„Покривот на еден од блоковите протекуваше – сами плативме за поправка и поставување на нов. Гаражната врата ја немаше ни на крајот од градбата па мораше сами да ја купиме. Се сносиме самите, блок по блок, за сè што недостасува,“ додава Митковски.

Во трите блока на зградата функционира само по еден лифт – што, во седумкатница со над 53 станари по влез, е недоволно, особено кога се земе предвид дека живеат голем број млади луѓе со мали деца, но и поради стареењето на населението има потребата од поголема пристапност.

Поплавени темели, небезбедни гаражи

Можеби најголемиот проблем е влагата – не само одозгора, туку и одоздола. Секој посилен дожд предизвикува поплавување на подрумските простории и заедничките гаражи.

„Темелите се под вода. Влегува низ лошо поставени цевки и нефункционален надворешен паркинг. Проблемот го знаеме сите, но санацијата би чинела илјадници евра. Како оваа зграда добила технички прием – никому не му е јасно,“ прашува Митковски.

Влагата предизвикува долгорочни штети – на ѕидовите, инсталациите, а можеби и на самата конструкција. Станарите веќе не веруваат дека институциите ќе реагираат.

По трагедијата – (не)следуваше контрола

По пожарот во Кочани, во кој загинаа 59 лица, ЗЕЛС испрати налог до општините да спроведат вонредни инспекции на безбедноста во станбените згради. Но, од 80 општини, контроли беа направени само во пет: Аеродром, Кисела Вода, Центар, Карпош и Чаир.

Недостигот на инспекциски кадар беше истакнат како клучен проблем.

„Недостигаат најмалку 40 инспектори. Планираме меѓуопштинска соработка и засилување на тимовите,“ изјави Орце Ѓорѓиевски, претседател на ЗЕЛС и градоначалник на Кисела Вода.

Но, како што поминуваат деновите, темата тивко исчезнува од јавниот дискурс. Во Ѓорче Петров – ниту еден допис, ниту најава за инспекција.

Прашањето за безбедноста во станбените згради не е само техничко. Тоа е системско прашање: на контрола, на регулација, на јавен интерес. А моментално, целиот товар паѓа врз грбот на граѓаните.

„Потребно е итно подобрување на безбедносната состојба во згради. Управителите, локалната власт и државата мора да си ја завршат работата. Вака како што стојат работите, човек да се уплаши во какви објекти живее или влегува,“ заклучува Митковски.