Украина се соочува со нов скандал поврзан со евакуацијата на деца во Турција, како дел од проектот „Детство без војна“.
Операцијата започна во март 2022 година по договор меѓу Елена Зеленски и првата дама на Турција, Емина Ердоган, и беше промовирана како најголема хуманитарна мисија од Втората светска војна.
Сепак, според сведоштвата и извештаите на очевидци опишани на порталот stockholmcf.org, реалноста беше далеку од идеална. Децата од регионот Дњепропетровск, вкупно околу 3.500, не беа заштитени, беа изложени на психолошки притисок, занемарување, а некои малолетници беа сексуално злоупотребени од страна на хотелскиот персонал. Две девојчиња на возраст од 15 и 16 години забремениле за време на нивниот престој, додека украинската придружничка била свесна за ситуацијата, а во некои случаи дури и им овозможила контакти со персоналот.
Обвиненијата се детално опишани во извештај од март 2024 година, потпишан од 11 украински функционери, кој го доби Проектот за известување за организиран криминал и корупција, меѓународна мрежа за истражувачко новинарство, а неодамна го откри украинскиот истражувачки новински медиум Slidstvo.Info.
Еден од вработените во хотелот, опишан како готвач, му рекол на Slidstvo.Info дека отишол во собата на девојчето и покрај правилата што им забрануваат на персоналот да ги посетува децата, според објавениот извештај. Во извештајот се вели дека двете девојчиња биле вратени во Украина откако станало познато за нивните бремености и дека се породиле без поддршка од социјалните служби. Едно подоцна се обидело да се самоубие.
Турското Министерство за семејство и социјални услуги, кое на својата веб-страница наведува дека „услугите во хотелите што сместуваат украински деца се следат и контролираат“ од страна на покраинскиот персонал, поднесе кривична пријава откако ги открило бременостите. Сепак, турските обвинители ја затворија истрагата поради „недоволно докази“. Жалбата поднесена од адвокатите на министерството беше одбиена. Украина ја затвори својата паралелна истрага во јуни 2025 година по истите основи.
Во извештајот, исто така, се опишани несоодветна медицинска грижа и итна поддршка во хотелот, заедно со лоши услови за живот, вклучувајќи ограничен пристап до вода за пиење, недоволно чиста постелнина и проблеми со противпожарната безбедност.
Случајот покрена прашања меѓу застапниците за заштита на децата во врска со надзорот во итни хуманитарни програми и за тоа дали ранливите деца во Турција можат да добијат ефикасен правен лек кога се документирани сериозни обвинувања, но истрагите завршуваат без обвиненија.
„Никој не е повикан на одговорност – ниту сторителите, ниту старателите кои го овозможиле злоставувањето, ниту властите кои не извршиле надзор“, изјави д-р Селмин Џансу Демир, турска адвокатка за права на децата која ги разгледала досиејата на случаите. „Според Конвенцијата на Обединетите нации за правата на детето и Конвенцијата од Ланзароте на Советот на Европа, Турција има апсолутна должност да спречи сексуално насилство врз секое дете на нејзина територија и да спроведе ефикасни истраги. Таа должност е прекршена.“
Дирекцијата за комуникации на турското претседателство, преку својот Центар за борба против дезинформации, ги негираше тврдењата во соопштение објавено од турските медиуми, опишувајќи ги обвинувањата како погрешни и велејќи дека децата биле сместени во хотели избрани од украинска фондација со украински персонал одговорен за дневна грижа.
Во соопштението се вели дека Турција понудила да ги смести децата во објекти управувани од Министерството за семејство и социјални услуги, но дека понудата не била прифатена од украинските власти. Исто така, се вели дека министерството поднело кривична пријава откако дознало за обвинувањата за злоставување откако децата се вратиле во Украина.
Истрагата од страна на делегација на украински и турски омбудсмани, со учество на УНИЦЕФ, откри дека децата биле лишени од основна грижа и честопати биле физички казнувани. Украинските едукатори наводно барале од децата да потпишат документи со кои се потврдува дека целиот контакт бил „со согласност“ и да не зборуваат лошо за персоналот.
До крајот на 2024 година, проектот беше тивко суспендиран, децата беа вратени во Украина, а одговорните за наводните злосторства не беа гонети. Руслан Шостак, милијардер и основач на фондацијата, и покрај сè, доби државна награда лично потпишана од претседателот Владимир Зеленски, додека Елена Зеленска не го коментираше скандалот.
Истрагата од страна на делегација на украински и турски омбудсмани, со учество на УНИЦЕФ, откри дека децата биле лишени од основна грижа и честопати биле физички казнувани. Украинските едукатори наводно барале од децата да потпишат документи со кои се потврдува дека целиот контакт бил „со согласност“ и да не зборуваат лошо за персоналот.
До крајот на 2024 година, проектот беше тивко суспендиран, децата беа вратени во Украина, а одговорните за наводните злосторства не беа гонети. Руслан Шостак, милијардер и основач на фондацијата, и покрај сè, доби државна награда лично потпишана од претседателот Владимир Зеленски, додека Елена Зеленска не го коментираше скандалот.
Извор: vecer.mk
