Традиционални медиуми, како ТВ станици, весници и радио станици се уште се најмногу користени за секојдневно следење содржини за општествено-политички актуелни настани – две третини од граѓаните на ЕУ (66%), иако и другите дигитални извори, како социјални медиуми, видео или платформи за стриминг, блогови, онлајн портали за вести се изеденачуваат и рекле дека ги користат 59 проценти од испитаниците, покажува Евробарометарот 2025 за користењето на социјалните медиуми во ЕУ.
Главен извор на информации за општествено-политичките актуелности останува телевизорот и тоа за седум од десет испитаници, додека четири од десет го споменуваат радиото, печатените весници и списанија или нивните онлајн верзии, пребарувачите (на пр. Google Search или Bing) или платформите на социјалните медиуми (на пр. Instagram, TikTok, Facebook, X, итн.)
За младите на возраст меѓу 15 и 24 години, најкористениот извор за овој тип содржина се платформите на социјалните медиуми (65%), додека нешто под половина (49%) тоа го прават од традиционланите медиуми.
Интересно е дека, како што се зголемува возраста така се зголемува и користењето на традиционалните медиуми, а се намалува користењето на дигиталните содржини на дневна основа.
Важноста на телевизијата, како извор на информации се зголемува со возраста, додека важноста на социјалните медиуми како извор на информации се намалува со возраста на испитаниците.
Додека над четири од десет испитаници (42%) одговараат дека телевизијата станала поважна за нив во текот на изминатата година, еден од пет (25%) забележува зголемена важност на платформите на социјалните медиуми.
Од корисниците на социјалните платформи, за следење на општествени и политички настани Фејсбук најмногу го користат постарите од 55 години (71%), ЈуТјуб корисниците на возраст од 25 до 39 години – 60%, а Инстаграм најмногу го користат најмладите од 15 до 24 години – 64% од испитаниците.
На прашањето кои теми од општествените и политичките актуелни настани генерално ги следат или обрнуваат внимание, околу шест од десет (61%) ги споменуваат јавното здравство и здравствените системи.
Речиси половина од граѓаните на ЕУ често или повремено дискутираат за социјални и политички настани со пријатели или родини
Нешто повеќе од четири од десет (42%) испитаници рекле дека „често“ дискутираат за социјални и политички актуелни настани кога се собираат со пријатели или роднини, а околу половина (51%) дека тоа „го прават повремено“. Помалку од еден од десет (6%) испитаници наведуваат дека „никогаш“ не го прават тоа.
Две третини (66%) од испитаниците рекле дека користат традиционални медиуми (офлајн или дигитални услуги на ТВ станици, весници, радио станици итн.) за да следат содржини за општествени и политички актуелности на дневна основа. Околу шест од десет (59%) испитаници користат други дигитални извори (како што се социјални медиуми, видео или платформи за стриминг, блогови, онлајн портали за вести итн.) за да следат содржини за општествени и политички актуелности на дневна основа.
На прашањето за изворите на информации што се користат за добивање информации за општествено-политичките актуелности, околу седум од десет (71%) наведуваат дека го користат телевизорот. Повеќе од четири од десет (43%) го споменуваат радиото, веднаш по нив следат печатените весници и списанија или нивните онлајн верзии (41%), пребарувачите (на пр. Google Search или Bing) (40%), платформите на социјалните медиуми (на пр. Instagram, TikTok, Facebook, X, итн.) (40%) и пријателите, семејството и колегите (40%).
Нешто повеќе од четири од десет испитаници (42%) рекле дека телевизијата станала поважна за нив во текот на изминатата година. Еден од пет (25%) ги посочува платформите на социјалните медиуми (на пр. Instagram, TikTok, Facebook, X, итн.), а помалку од еден од четворица наведува зголемена важност, во текот на изминатата година, на печатените весници и списанија или нивните онлајн верзии (19%), радиото (18%) и пребарувачите (на пр. Google Search или Bing) (18%).
На прашањето кои теми од општествените и политичките актуелни настани генерално ги следат или обрнуваат внимание, околу шест од десет (61%) ги споменуваат јавното здравство и здравствените системи. Над четири од десет рекле дека генерално ги следат или обрнуваат внимание на демократијата и владеењето на правото (47%), миграцијата и азилот (45%) или дејствувањето против климатските промени (43%). Четири од десет испитаници (40%) известуваат дека ја следат или обрнуваат внимание на одбраната и безбедноста на ЕУ, истиот дел ги споменува (40%) намалувањето на сиромаштијата и социјалната инклузија. Повеќе од една третина од испитаниците ја посочуваат поддршката на економијата и создавањето работни места (37%), како и надворешната политика и трговијата (36%), како теми од интерес во општествените и политичките актуелни настани. Помал дел одговараат дека ги следат или обрнуваат внимание на земјоделството и безбедноста на храната (28%) и автономијата на ЕУ во областите на индустријата и енергетиката (19%).
За следење на актуелни настани најмногу ги користат Фејсбук и ЈуТјуб, а еден од десет создава и објавува своја содржина
Над еден од двајца корисници на социјалните медиуми и платформите за информации за актуелни настани ги наведат платформите Facebook (58%) и YouTube (57%), дека најмногу ги користат за оваа намена, по што следува Instagram (46%). Помалку од една третина од корисниците ги наведуваат TikTok (31%), WhatsApp (27%) и X (Twitter) (25%), а најмалку еден од десет ги наведува Telegram (13%) и LinkedIn (10%) како важни платформи.
Резултатите од анкетата откриваат комбинација од активна и пасивна консумација на социјални и политички информации на социјалните медиуми, при што многу корисници намерно бараат содржина и неочекувано наидуваат на неа за време на обично пребарување. Нешто повеќе од три четвртини (76%) од испитаниците се согласуваат со изјавата „Кога пребарувам на социјалните медиуми, понекогаш читам социјални и политички информации на кои сум наишол случајно, иако не сум ги барал активно“. Од друга страна, две третини (66%) од корисниците на социјалните медиуми и платформи се согласуваат со изјавата „Активно барам информации за социјални и политички актуелности на социјалните медиуми“.
Прашани на кои начини, доколку воопшто, се ангажираат со социјална и политичка содржина на социјалните медиуми, над една третина од испитаниците рекле дека читаат или гледаат содржина на нивниот фид (38%) или дека им се допаѓаат или реагираат на објави (36%). Помалку од еден од четири (23%) испитаници коментираат на објави, а помалку од еден од пет споделуваат туѓи објави на својот профил или стори (19%) или споделуваат содржина преку директни пораки или приватни разговори (18%). Околу еден од десет (11%) создава и објавува своја оригинална содржина (на пр. мисли/мислења за прашања).
Помалку од едан четвртина следат што се случува во политиката на ЕУ
Нешто повеќе од двајца од десет (22%) испитаници наведуваат дека следат што се случува во политиката на ЕУ „поголемиот дел од времето“, а повеќе од четири од десет (44%) испитаници наведуваат дека го прават тоа „од време на време“. Уште една петтина (21%) од испитаниците наведуваат дека „ретко“ следат што се случува во политиката на ЕУ. Околу еден од десет (11%) одговара дека „никогаш или скоро никогаш“ не го прават тоа.
Од испитаниците кои рекле дека користат социјални медиуми и/или платформи за информации за социјални и политички актуелни настани, околу повеќе од четири од десет корисници наведуваат дека претпочитаат кратки текстуални објави (на пр. слики со краток текст, ажурирања на статус) (46%) и кратки видеа (на пр. TikTok, Instagram Reels, под 1 минута) (39%). Потоа следуваат видеа со средна должина (на пр. 1-5 минути) (39%) и подолги видеа (на пр. YouTube, над 5 минути) (35%), секое избрано од над една третина од корисниците. Од друга страна, околу еден од четири корисници изразуваат претпочитање за приказни (на пр. Instagram Stories) (26%), подолги текстуални статии (на пр. статии, блог објави) (25%), преноси во живо или видеа во живо (24%) и подкасти (24%). Помали удели споменуваат инфографици или графикони (анимирани или не) (19%) и билтени (на пр. билтени на LinkedIn, Substack) (15%)
Повеќе од 40 проценит од испитаниците кои ги користат социјалните медиуми и/или платформите за информации за општествени и политички актуелни настани рекле дека преферираат видеа што длабински ги истражуваат актуелните настани (47%), интервјуа со експерти (на пр. академици или политички аналитичари) (44%) и интервјуа со обични луѓе или граѓани засегнати од проблемот (42%). Нешто повеќе од една третина од корисниците посочуваат интервјуа со политичари или владини претставници (34%), а три од десет (30%) корисници посочуваат видеа што комбинираат луѓе пред камера со графика, текст или анимации како преферирани типови видео содржини за актуелни настани.
Над 60% од граѓаните на ЕУ се чувствуваат сигурни дека можат да препознаат дезинформации
На прашањето колку често мислат дека лично биле изложени на дезинформации и лажни вести во текот на изминатите седум дена, над една третина од испитаниците наведуваат дека биле изложени „многу често“ (12%) или „често“ (23%). Три од десет испитаници (31%) известуваат дека „понекогаш“ биле изложени на дезинформации и лажни вести во текот на изминатата недела, а помалку од еден од четири изјавуваат дека „ретко“ (16%) или „никогаш“ (7%) биле изложени.
Нешто повеќе од шест од десет испитаници се чувствуваат сигурни дека можат да препознаат дезинформации кога ќе се сретнат со нив (12% „многу уверени“, 49% „донекаде уверени“). Од друга страна, околу тројца од десет не се сигурни во својата способност да препознаат дезинформации (од кои 26% „не многу уверени“ и 6% „воопшто не се уверени“).
Извор: vecer.mk
